PII Chapter 1

Tiếng Việt

Trần Trọng Kim
Việt Nam Sử Lược
Phần II : Bắc-Thuộc Thời-Đại
(11 tr. Tây-lịch-931 sau Tây-lịch)
PII-Chương 1
Bắc-Thuộc Lần Thứ I

(111 tr. Tây-lịch - 39 sau Tây-lịch)

  1. Chính-Trị nhà Tây-Hán
  2. Tích Quang và Nhâm Diên

1. Chính-Trị nhà Tây-Hán.

Năm canh ngọ (111 tr. Tây-lịch) vua Vũ-đế nhà Hán sai Lộ-Bác-Đức và Dương Bộc sang đánh nhà Triệu, lấy nước Nam-việt rồi cải là Giao-chỉ-bộ, và chia ra làm 9 quận, là những quận này:

  1. Nam-hải: (Quảng-đông)
  2. Thương-ngô: (Quảng-tây)
  3. Uất-lâm: (Quảng-tây)
  4. Hợp-phố: (Bắc Việt và mấy tỉnh ở phía Bắc Trung-Việt)
  5. Giao-chỉ: (Bắc Việt và mấy tỉnh ở phía Bắc Trung-Việt)
  6. Cửu-chân: (Bắc Việt và mấy tỉnh ở phía Bắc Trung-Việt)
  7. Nhật-nam: (Bắc Việt và mấy tỉnh ở phía Bắc Trung-Việt)
  8. Châu-nhai: (đảo Hải-nam)
  9. Đạm-nhĩ: (đảo Hải-nam)

Mỗi quận có quan thái-thú coi việc cai-trị trong quận và lại có quan thứ-sử để giám sát các quận. Ở trong quận Giao-chỉ thì có những lạc tướng hay lạc hầu vẫn được thế tập giữ-quyền cai trị các bộ lạc tựa hồ như các quan lang ở mạn thượng-du đất Bắc-Việt bây giờ.

Quan thứ-sử trước tiên là Thạch Đái , đóng phủ cai trị ở Long-uyên. Có sách chép là phủ trị thủa ấy đóng ở Lũng-khê, thuộc phủ Thuận-thành bây giờ.

Từ đời vua Vũ-đế cho đến hết đời nhà Tây-Hán không thấy sử nói gì đến đất Giao-chỉ nữa. Mãi đến năm kỷ-sửu (năm 29 Tây lịch) là năm Kiến-Võ thứ 5 đời vua Quang-vũ nhà Đông Hán thì mới thấy chép rằng thứ-sử Giao- chỉ là Đặng Nhượng sai sứ về cống nhà Hán. Bởi vì khi Vương Mãng cướp ngôi nhà Hán, bọn Đặng-Nhượng, Tích Quang và Đỗ Mục ở Giao chỉ giữ châu quận, không chịu phục Vương Mãn. Đến khi vua Quang-Vũ trung hưng lên, bọn Đặng Nhượng mới sai sứ về triều cống.

2. Tích Quang và Nhâm Diên.

Về đầu thế-kỷ đệ nhất có hai người sang làm thái-thú trị dân có nhân-chính. Một người tên là TÍCH QUANG làm thái-thú Giao-chỉ, một người tên là NHÂM DIÊN làm thái thú quận Cửu-chân.

Tích Quang sang làm thái-thú quận Giao-chỉ từ đời vua Bình-đế nhà Tây Hán, vào quãng năm thứ hai, thứ ba về thế kỷ đệ nhất. Người hết lòng lo việc khai-hóa, dạy dân lấy điều lễ-nghĩa, cho nên dân trong quận có nhiều người kính phục.

Nhâm Diên ở Cửu-chân được 4 năm thì được thăng chức về Tàu đi làm quan chỗ khác. Dân-sự quận ấy ái-mộ Nhâm Diên, làm đền thờ. Cớ người vì được nhờ quan thái-thú cho nên sau sinh con ra, lấy tên Nhâm mà đặt tên cho con để tỏ lòng biết ơn.

English

Tran Trong Kim
A Brief History of Vietnam
Part II: The Period of Northern Domination
(11 BC-931 AD)
PII-Chapter 1
The First Period of Northern Domination

(111 BC - 39 AD)

  1. Politics of the Western Han Dynasty
  2. Tich Quang and Nham Dien

1. Politics of the Western Han Dynasty.

In the year Canh Ngo (111 BC), Emperor Vu of the Han Dynasty sent Lo-Bac-Duc and Duong Boc to attack the Trieu Dynasty, took over the Nam-Viet country, changed it to Giao-chi-bo, and divided it into 9 districts, which are:

  1. Nanhai: (Guangdong)
  2. Shangwu: (Guangxi)
  3. Yulin: (Guangxi)
  4. Hepu: (North Vietnam and several provinces in the north of Central Vietnam)
  5. Jiaozhi: (North Vietnam and several provinces in the north of Central Vietnam)
  6. Jiuzhen: (North Vietnam and several provinces in the north of Central Vietnam)
  7. Nhat Nam: (North Vietnam and several provinces in the north of Central Vietnam)
  8. Zhouhai: (Hainan Island)
  9. Dan Er: (Hainan Island)

Each district had a governor to oversee the administration of the district and a governor to supervise the districts. In Giao Chi district, there were generals or governors who were still hereditary and held the right to rule the tribes, similar to the mandarins in the upper regions of North Vietnam today.

The first governor was Thach Dai, whose office was in Long Nguyen. Some books record that the office at that time was in Lung Khe, which is now Thuan Thanh district.

From the reign of Emperor Vu De until the end of the Western Han Dynasty, no history books mentioned Giao Chi anymore. It was not until the year of Ky Suu (29 AD), the 5th year of Kien Vo under Emperor Quang Vu of the Eastern Han Dynasty, that it was recorded that the governor of Giao Chi, Dang Nhuong, sent an envoy to pay tribute to the Han Dynasty. Because when Wang Mang usurped the Han throne, Dang-Nhuong, Tich Quang and Do Muc in Giao Chi held the prefecture and refused to submit to Wang Mang. When King Quang-Vu was restored, Dang Nhuong and Do Muc sent envoys to pay tribute.

2. Tich Quang and Nham Dien.

At the beginning of the first century, there were two people who became governors and governed the people with benevolence and righteousness. One was named TIC QUANG, who became governor of Giao Chi, and the other was named NHAM DIEN, who became governor of Cuu Chan district.

Tich Quang became governor of Giao Chi district during the reign of Emperor Binh De of the Western Han Dynasty, around the second or third year of the first century. He devoted himself to civilizing and teaching the people about etiquette and righteousness, so many people in the district respected him.

Nham Dien stayed in Cuu Chan for four years and was promoted to return to China to serve as an official elsewhere. The people of that district admired Nham Dien and built a temple to worship him. Because he had benefited from the governor's authority, he later gave birth to a son and named him Nham to show his gratitude.

← Back to Index